Je sleept jezelf vermoeid uit bed als de wekker afgaat, neemt een ontbijtje en start je dag. Na de lunch heb je een opgeblazen gevoel. Naar het toilet gaan lukt niet, terwijl je de dag ervoor de vergadering uit moest rennen om op tijd bij het toilet te zijn. Mogelijk heb je een ‘lekkende darm’ (of ‘leaky gut’ in het Engels). Een lekkende darm is een darm die verhoogd doorlaatbaar is. In plaats van alleen verteerd voedsel glipt er dan meer door de darmwand heen en komt vervolgens in je lichaam terecht. Van een lekkende darm merk je vaak niet veel; je raakt gewend aan de wat vage klachten die je hebt. Maar wanneer het lange tijd voortduurt, kan het ingrijpende gezondheidsgevolgen hebben.

Gezonde en lekkende darmen

De maaltijd die je net gegeten hebt, wordt in je maagdarmstelsel verteerd en via je darmen opgenomen in je lichaam. Je darmwand is opgebouwd uit cellen die tegen elkaar aan liggen. Tussen de cellen zitten een soort poortjes: de tight junctions. Deze tight junctions worden even open gezet als er verteerd voedsel doorgelaten moet worden. Daarna gaan ze weer dicht. Zo komt er alleen in je bloed wat erin moet komen. Vergelijk het met een treinstation waarbij de poortjes standaard dicht zijn en alleen even open gaan voor reizigers die via hun OV-chip ervoor houden.

Heb je een lekkende darm, dan werkt je poortjessysteem niet meer goed. Of je tight junctions staan open, of je cellen zijn niet meer gezond en stevig, en liggen verzakt tegen elkaar aan, waardoor er openingen ontstaan. Of je hebt allebei.

Welke klachten heb je bij een lekkende darm?

Wanneer je een lekkende darm hebt, kun je last hebben van een scala aan klachten:

–        winderigheid

–        een opgeblazen gevoel

–        plakkerige ontlasting

–        obstipatie

–        diaree

–        wisselende ontlasting (dan weer dunne ontlasting en dan weer eens verstopping)

–        vermoeidheid, weinig energie en futloos.

Misschien denk je: ‘ ‘het valt allemaal wel mee’ of ‘het hoort erbij’, maar dat is zeker niet zo. Bij dit soort klachten is het goed om te laten onderzoeken  hoe het ervoor staat met darmen en darmflora.

De oorzaken van een lekkende darm

Een lekkende darm kent 4 belangrijke oorzaken:

–        je darmflora en darmwand zijn niet meer in orde. Je hebt te veel ‘slechte’ bacteriën en te weinig ‘goede’ en je darmwand wordt niet meer goed verzorgd waardoor hij verzwakt is geraakt. Het treinstation is als het ware in verval geraakt. Er ligt een hoop zwerfafval bij de poortjes en ongure personen houden zich er op. Er is slecht onderhoud gepleegd aan de poortjes waardoor een groot deel het niet meer doet.

–        wanneer je gluten eet, openen deze de tight junctions. Het zijn als het ware gehackte OV-chipkaarten waarmee gesloten poortjes geopend kunnen worden. Dit staat los van gevoeligheid voor gluten; dit gebeurt bij iedereen.

–        de voeding die je eet, kan de darmwand beschadigen. Een voorbeeld zijn saponinen in sperziebonen en andere peulvruchten. Dit is een zeepachtige stof die het vettige omhulsel van je darmcellen aantast. Wanneer je dit steeds eet is het alsof de schoonmaker in het treinstation iedere dag met zijn schoonmaakmachine tegen de pilaren van de poortjes aanbeukt waardoor er stukken afbrokkelen.

–        bij stress worden je tight junctions door het lichaam opengezet zodat voedsel dat al gedeeltelijk verteerd is, zo snel mogelijk in de bloedbaan komt zodat er extra energie is om te kunnen vechten of te vluchten. Het brandalarm gaat af in het treinstation en alle poortjes worden opengezet zodat iedereen er vlug doorheen kan.

Een lekkende darm is geen onnatuurlijk verschijnsel. Wanneer er bij je voorouders plots een leeuw voor de neus opdook, werden ook hun tight junctions door de stress open gezet. Een lekkende darm op zich is dan ook eigenlijk geen probleem. Het wordt wèl een probleem als ze continu openstaan en als er veel gifstoffen en slechte bacteriën in de darm aanwezig zijn, die vervolgens op deze manier je bloedbaan in kunnen komen.

Gevolgen van een lekkende darm

Bij een lekkende darm glipt er van alles de bloedbaan binnen wat er niet in hoort, zoals onverteerd voedsel, ziekteverwekkers en gifstoffen van bacteriën. Het opnemen van waardevolle voedingsstoffen gaat juist slechter. Je immuunsysteem weet gelukkig wel af te rekenen met wat er binnenglipt. In die zin levert het geen directe gezondheidsrisico’s op. Maar wanneer je maand in maand uit, jaar in jaar uit met een lekkende darm rond loopt, is je immuunsysteem continu bezig met het bestrijden van alles wat binnenkomt. Dit vergt enorm veel energie en zorgt ervoor dat je immuunsysteem niet meer op een normale manier kan functioneren. En vervolgens krijgen allerlei aandoeningen en ziektes de kans om de kop op te steken of om te verergeren. Als je spijsvertering door alle problemen in de darmen ook nog eens slechter wordt, heeft je lijf het moeilijk om alle functies goed te blijven uitvoeren.

Doordat er voeding doorheen glipt dat nog niet helemaal verteerd is, kan je immuunsysteem ook op de voedingsmiddelen gaan reageren. Dan ontwikkel je een voedselallergie of – intolerantie.

Meten is weten

Gelukkig zijn er tegenwoordig uitgebreide laboratoriumtesten waarmee je kunt nagaan hoe het ervoor staat met jouw darmen en darmflora. Een lab dat met de juiste testen werkt (de darmonderzoeken die door een huisarts/specialist worden gedaan, betreft een heel ander type onderzoek), kan aan de hand van een beetje ontlasting nagaan welke bacteriën in welke verhoudingen in je darm zitten, of er ziekmakende bacterien bij zitten, gisten en schimmels, of er ontstekingen in de darmen zijn en een aantal andere belangrijke graadmeters voor de gezondheid van de darm. Goed om te weten, want zoals al door de oude geneesheren uit Griekenland werd gezegd: “De dood huist in de darmen”.

Wil jij meer weten over darmgezondheid en wil je weten hoe het er met jouw darmen voor staat, ga dan naar ons artikel: je darm en je gezondheid.